Teoria zachowania zasobów Hobfolla. Jedną z najpopularniejszych koncepcji stresu we współczesnej psychologii jest teoria zachowania zasobów (COR – ang. Conservation of Resources) w ujęciu Hobfolla. Jej autor zakłada, iż celem działalności człowieka
jest poszukiwanie, uzyskiwania, a także ochrona ważnych dla niego obiektów (zasobów).
Sytuacja stresowa jest relacją z otoczeniem i pojawia się w przypadku:
- obawy (groźby) przed utratą zasobów,
- utraty zasobów,
- braku wzrostu zasobów w przypadku ich zainwestowania.
Źródłem stresu może być subiektywna ocena utraty zasobów, jak i obiektywna strata zasobów. Według teorii Hobfolla, jednostki zostały obdarzone zasobami nieproporcjonalnie (nie po równo) z przyczyn społecznych, ekonomicznych, jak i biologicznych. W związku z powyższym istnieją różnice indywidualne przy efektywności wykorzystywania zasobów, co natomiast determinuje różnice w radzeniu sobie ze stresem.
Hobfoll przedstawił także cztery różne rodzaje zasobów:
- przedmioty – ich posiadanie bądź brak stanowi o statusie materialnym i społecznym jednostki, np. samochód oraz dom;
- warunki (zasoby okolicznościowe) – są cenne i ograniczone, np. stała
praca, awans, spadek i małżeństwo; - zasoby energetyczne – pochodne własnej energii i doświadczenia, które można wykorzystać w pomnażaniu kolejnych zasobów, np. pieniądze.
- zasoby osobiste – dotyczą cech osobowości i temperamentu, np. odporność na stres i punktualność.
Teoria zachowania zasobów Hobfolla
Hobfoll nakreślił dwie reguły zachowania zasobów. Według pierwszej, utrata zasobów jest niewspółmierna i bardziej odczuwalna od zysku. Osoby, które mają do dyspozycji wiele zasobów mają większe szanse na zysk i jednocześnie w mniejszym stopniu są narażone na utratę zasobów. Według drugiej, ludzie w celu zapobiegania utraty zasobów muszą je regularnie inwestować, a także zyskiwać nowe i rekompensować sobie dotychczasowe straty. Ograniczanie zasobów zwiększa ryzyko straty, a strata początkowa determinuje możliwość wystąpienia kolejnych.
Rola kultury w stresie
COR podkreśla rolę kultury w powstawaniu stresu. Natura człowieka została bowiem zdeterminowana biologicznie i kulturowo, w związku z czym tak samo uwarunkowane są zasoby, którymi dysponuje jednostka. Jeżeli więc zagrożone są pewne wartości kulturowe, człowiek automatycznie inicjuje pewne wzorce zachowania się. W takiej sytuacji stres związany z utratą zasobów lub obawą przed ich utratą nie musi być świadomy i w sposób automatyczny może przybierać schemat reakcji adaptacyjnej.